اول براتون بگم گلیم چیه بعد میرسیم به عنبران، به زبان امروزی خواسته باشم توضیح بدم، گلیم به نوعی فرش گفته میشه که با نخ پنبهای یا پشمی که بر روی دارقالی بافته میشه و معمولا طرحها و زمینه گلیمها اشکال هندسی رو در برمیگیره…
گلیم نام دیگری هم دارد به نام پلاس ولی خب این نام به اندازه خود گلیم زیاد شناخته شده نیست، گلیم یا پلاس یکی از از انواع صنایع دستی، زیراندازی میباشد که همانطور که خدمتتون عرض کردم از ابریشم و پشم گوسفند و موی بز یا دیگر چهارپایان اهلی ساخته میشود. گلیم به شکل سنتیاش برای پوشانده شدن زمین، دیوار یا رواندازی برای حیوانات باربر استفاده میشده ولی امروزه به عنوان یک پوشش زیبا برای خانههای لوکس خریداری میشود.
گلیم با اینکه قدمت چندهزارساله داره و از قدیم الایام که از پشم حیوانات اهلی بافته میشده و میشه حتی در جامعه مدرن شهری جای خودشو از دست نداده و بعنوان فرش استفاده میکنند.
با توجه به اینکه همگان واقفند به قضیه که گلیم بافی مقدمهای برای بافت فرش بوده اما هیچ کسی به صورت دقیق و مستنداتی که بتواند ارائه دهد برای اثبات ادعایش، نمیتواند بگوید اولین بار چه زمانی این روش درهم تنیدن پشم و موی حیوانات در این کره خاکی ابداع شده و از آن به بعد مورد استفاده قرار گرفته است،اما این ادعا وارد است که آغاز قالی بافی را به 1500 تا 2000 قبل از میلاد حضرت مسیح تخمین زدهاند و از آنجا که قالیبافی از گلیمبافی نشات گرفته است میتوان گفت تاریخ آغاز گلیم بافی 3000 تا 5000 سال قبل از میلاد حضرت مسیح بوده است.
خب نوبتی هم که باشه باید براتون عنبران رو توضیح بدم
کلمه عنبرانی که در قسمت دوم عبارت “گلیم عنبران” مشاهده میکنید، شهرت جهانی دارد و به خاطر این است که طرح و نقشهای اساطیری و اصیل برگرفته از طبیعت و زیباییهای آن را در دل گلیمهای خود گنجانده است، اما بیش و پیش از آن معرف مردمانی است که در استان اردبیل و گیلان سکنا گزیدهاند و دقیقا آن جا که یک شهر و روستا در پیوند فرهنگی با هم جلوهای زیبا از طرح، نقش، رنگ و زندگی را در هم تنیدهاند.
کدوم عنبران؟
در میهن عزیزمان، ایران دو موقعیت جغرافیایی متفاوت داریم که عنبران نام گذاری شده است: اولی نام شهری در شمال غربی ایران و در شهرستان زیبای نمین در استان اردبیل
و دومی نام روستایی در شهرستان آستارا، (همسایه دیوار به دیوار دریای خزر) در استان گیلان
این دو مکان از کشورمان همواره شباهتهای زیادی با هم داشتهاند که علاوه بر نزدیکی موقعیت مکانی و تناسب اجتماعی و مذهبی آنها همواره گلیم بافی به عنوان نقطه قوی اشتراک هنر و صنعت از پیشینه، شهرت زیادی در آن مناطق برخوردار بوده است، از همه مهمتر این حرفه همواره کمک غیر قابل انکاری به امرار معاش مردمان و سکنه این شهر کرده است و در تامین اقتصاد خانوارها نقش مهمی داشته است و طبیعتا خواهد داشت.
* لازم به ذکر است که ما اینجا مورد اول یعنی عنبران واقع در اردبیل سر و کار داریم.
اردبیل یا آرتاویل شهری باستانی در شمال غربی ایران و مرکز این استان کلان شهر اردبیل است. بر اساس سرشماری سال 2016 ، جمعیت اردبیل 529374 نفر بوده است. اکثریت غالب در این شهر آذربایجانیهای قومی ایرانی و زبان اصلی مردم آذربایجانی است. اردبیل به تجارت خود در زمینه ابریشم و فرش معروف است و به همین خاطر مورد بحث امروز ما قرار گرفته است.
خب این همه براتون صحبت کردیم ولی آیا واقعا
بله درست شنیدید به استناد گفته مدیر کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل شهر عنبران این استان را مهد تولید گلیم در استان و دارای رتبه سوم این بافتنی (گیج نشید منظورش همون گلیم بافیه که داشتیم ازش حرف میزدیم) در کشور میداند و میگوید در استان اردبیل بیش از چهارهزار هنرمند در حرفه گلیم بافی مشغول فعالیت هستند و سالانه 90 تا 120 هزار متر مربع در شهر عنبران تولید میشود و گلیم این شهر زیبا دارنده نشان بین المللی کیفیت از سازمان جهانی یونسکو میباشد.
و اما سخن پایانی
به امید آنکه بیشتر بتوانیم سرمایههای این مرز و بوم را بشناسیم و به نحو احسن از آن برای مردم کشورمان بهرهگیری کنیم.
امیدوارم از مطالب لذت برده باشید.